उत्पन्न एकादशी २०२५: तारीख, वेळ आणि शुभ वेळ

Start Chat

हिंदू धर्मात एकादशीला विशेष महत्व आहे. वर्षभरात एकूण २४ एकादशी तिथी येतात, ज्यापैकी प्रत्येकाचे स्वतःचे पौराणिक आणि धार्मिक महत्व असते. उत्पन्ना एकादशी, मार्गशीर्ष महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अकराव्या दिवशी साजरी केली जाते. तिला सर्व एकादशींचा प्रारंभ बिंदू मानले जाते, कारण ह्याच दिवशी एकादशीचा जन्म झाला होता. उत्पन्ना एकादशी केवळ धर्म आणि भक्तीचा सण नसून, ती आत्म–संयम, तपस्या आणि श्रद्धेचे प्रतीकही आहे.

उत्पन्ना एकादशी २०२५ तारीख आणि शुभ मुहूर्त

साल २०२५ मध्ये उत्पन्ना एकादशी तिथीची सुरुवात १५ नोव्हेंबर रोजी रात्री १२ वाजून ४९ मिनिटांनी होत आहे. तिचा समारोप दुसऱ्या दिवशी १६ नोव्हेंबरच्या रात्री २ वाजून ३७ मिनिटांनी होईल. हिंदू धर्मात उदयतिथीला मान्यता आहे. उत्पन्ना एकादशी तिथीचा उदय १५ नोव्हेंबर रोजी आहे, म्हणून उदयातिथीनुसार उत्पन्ना एकादशी १५ नोव्हेंबर रोजी साजरी केली जाईल.

उत्पन्ना एकादशीचे महत्व

असे मानले जाते की उत्पन्ना एकादशीच्या दिवशी उपवास केल्यास, दीन–दुःखी, गरीब लोकांना दान दिल्यास आणि भगवान विष्णूची पूजा केल्यास व्यक्तीचे सर्व पाप नष्ट होतात आणि त्याला मोक्ष प्राप्त होतो. हा उपवास जीवनात सकारात्मकता, संयम आणि मानसिक शांती आणतो. ज्या भक्तांना त्यांच्या जीवनात अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे, ते या एकादशीचा उपवास करतात आणि भगवान विष्णूचे आशीर्वाद घेतात.

सनातन परंपरेच्या शास्त्रांमध्ये या एकादशीचे विस्ताराने वर्णन मिळते. असे सांगितले जाते की या दिवशी उपवास केल्याने आणि दान दिल्याने साधकाला वैकुंठधामाची प्राप्ती होते. तसेच जन्मोजन्मी केलेल्या पापांपासून मुक्ती मिळते आणि भगवान विष्णूची कृपा भक्तांवर होते.

कसे साजरे करावे उत्पन्ना एकादशी

उत्पन्ना एकादशीला आपण आपल्या घरी पूजा–अर्चना करावी, तसेच गरजू लोकांना मदत करावी. या दिवशी दीन–दुःखी, गरीब लोकांना भोजन द्यावे, वस्त्र दान करावे आणि सेवा करावी, असे अत्यंत पुण्याचे कार्य मानले जाते. त्याचबरोबर, आपल्या कुटुंबासोबत मिळून या दिवसाला एक पवित्र सणासारखे साजरे करावे.

दानाचे महत्व

सनातन परंपरेत दानाला परम कर्तव्य मानले गेले आहे, जे केवळ वैयक्तिक उन्नतीच नाही, तर समाजाच्या कल्याणाचा मार्गही प्रशस्त करते. धर्मग्रंथांनुसार, दान व्यक्तीला स्वार्थापलीकडे नेते आणि त्याला करुणा व प्रेमाचा मार्ग दाखवते. दानाचा अर्थ केवळ वस्तूंचा आदान–प्रदान नसून, तो आत्म्याच्या पवित्रतेचा सराव आहे. हा पुण्य मिळवण्याचा मार्ग आहे, जो व्यक्तीला आध्यात्मिकदृष्ट्या सक्षम करतो. दान केवळ वर्तमान जीवनात सुख–शांती देत नाही, तर ते भविष्यकाळासाठीही सुकृत्य मानले जाते. म्हणून, दानाच्या माध्यमातून व्यक्ती केवळ आपल्या पापांचे परिमार्जन करत नाही, तर समाजात सकारात्मक ऊर्जा आणि सामंजस्याचा विस्तार करतो. त्यामुळे सनातन धर्मात विविध ग्रंथांमध्ये दानाच्या महत्वाचे विस्ताराने वर्णन मिळते. गोस्वामी तुलसीदासजींनी दानाचे महत्व सांगताना म्हटले आहे—

तुलसी पंछी के पिये घटे न सरिता नीर।
दान दिये धन ना घटे जो सहाय रघुवीर।।

अर्थात, पक्ष्यांनी पाणी पिल्याने ज्या प्रकारे नदीचे पाणी कमी होत नाही, त्याचप्रमाणे जर आपल्या वर भगवानाची कृपा आहे, तर दान केल्याने आपल्या घरी कधीही धनाची कमतरता भासत नाही.

उत्पन्ना एकादशीला या गोष्टींचे दान करा

उत्पन्ना एकादशीला अन्नदानाला सर्वश्रेष्ठ मानले गेले आहे. या दिवशी दान करून नारायण सेवा संस्थानात दीन–दुःखी, गरीब लोकांना भोजन देण्याच्या प्रकल्पात सहभाग घेऊन पुण्याचे भागीदार व्हा.