भाद्रपद अमावस्या: जाणून घ्या तिथी, शुभ मुहूर्त आणि दानाचे महत्त्व

भाद्रपद महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अमावस्या तिथीला भाद्रपद अमावस्या असे म्हणतात. भारतीय संस्कृती आणि हिंदू धर्मात अमावस्येला विशेष महत्त्व आहे, कारण ही तिथी पितरांच्या श्राद्ध आणि तर्पणासाठी अत्यंत शुभ मानली जाते. भाद्रपद अमावस्येला ‘कुशग्रहणी अमावस्या‘ असेही म्हणतात. या दिवशी विशेषतः पवित्र कुशा गवत गोळा करण्याची परंपरा आहे. या अमावस्येच्या दिवशी वर्षभर पूजा, अनुष्ठान किंवा श्राद्ध करण्यासाठी नदी, तलाव, मैदाने इत्यादी ठिकाणांहून कुशा नावाचे गवत उपटून घरी आणले जाते. याच कारणामुळे तिला कुशग्रहणी अमावस्या असेही म्हणतात.

भाद्रपद अमावस्या 2025 तिथी

भाद्रपद महिन्याच्या अमावस्येचा शुभ मुहूर्त 22 ऑगस्ट 2025 रोजी सकाळी 11 वाजून 55 मिनिटांनी सुरू होतो आणि दुसऱ्या दिवशी 23 ऑगस्ट 2025 रोजी सकाळी 11 वाजून 35 मिनिटांपर्यंत राहील. हिंदू धर्मात उदयातिथीचे महत्त्व आहे, त्यामुळे उदयातिथीनुसार ही अमावस्या 23 ऑगस्टला साजरी केली जाईल.

भाद्रपद अमावस्येचे महत्त्व

अमावस्या तिथीला श्राद्ध कर्म करण्यासाठी श्रेष्ठ मानले जाते. तसेच भाद्रपद महिन्याची अमावस्या पितृ पक्षाच्या अगोदर येते. या अमावस्येनंतर काही दिवसांनीच पितृ पक्षाची सुरुवात होते. त्यामुळे या अमावस्येचे महत्त्व अधिक वाढते. असे म्हणतात की भाद्रपद अमावस्येच्या पुण्यकारी प्रसंगी भगवान विष्णूची पूजा–अर्चना केल्याने शुभ फळांची प्राप्ती होते. या पूजेमुळे प्रसन्न होऊन भगवान आणि पितर साधकाला आपले आशीर्वाद देतात.

अमावस्येच्या दिवशी दानाचे महत्त्व

सनातन धर्मात हजारो वर्षांपासून दानाची परंपरा चालू आहे, त्यामुळे धार्मिक ग्रंथांमध्ये आणि शास्त्रांमध्ये दानाला मानवी जीवनाच्या अनिवार्य पैलूंमध्ये समाविष्ट केले गेले आहे. पौराणिक ग्रंथांमध्ये पाहिले तर हिंदू धर्माच्या विविध ग्रंथांतील श्लोकांमध्ये दानाच्या महत्त्वाचा उल्लेख आढळतो. लोक मन:शांती, मनोकामना पूर्ती, पुण्याची प्राप्ती, ग्रह–दोषांच्या प्रभावापासून मुक्ती आणि भगवानाचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी दान करतात.

पण दानाचे पुण्य तुम्हाला तेव्हाच प्राप्त होते जेव्हा योग्य काळात पात्र व्यक्तीला दान दिले गेले असेल. दान योग्य पद्धतीने आणि खर्‍या मनाने केले गेले पाहिजे. गरुड पुराणात भगवान विष्णूने दानाच्या महत्त्वाचे विस्तृत वर्णन केले आहे.

दानाच्या महत्त्वाचा उल्लेख करताना कूर्मपुराणात म्हटले आहे:

स्वर्गायुर्भूतिकामेन तथा पापोपशान्तये।
मुमुक्षुणा च दातव्यं ब्राह्मणेभ्यस्तथाअवहम्।।

अर्थात, स्वर्ग, दीर्घायुष्य आणि ऐश्वर्याच्या इच्छुक आणि पाप शांत करण्यासाठी तसेच मोक्ष प्राप्त करण्याच्या इच्छुक व्यक्तीने ब्राह्मणांना आणि पात्र व्यक्तींना भरपूर दान करावे.

भाद्रपद अमावस्येच्या दिवशी या गोष्टींचे दान करा

भाद्रपद अमावस्येच्या दिवशी दानाचे मोठे महत्त्व मानले जाते. असे म्हणतात की या शुभ दिवशी अन्न आणि भोजनाचे दान सर्वोत्तम आहे. भाद्रपद महिन्याच्या अमावस्येच्या पुण्यकारी प्रसंगी नारायण सेवा संस्थेच्या दीन–हीन, गरीब, दिव्यांग मुलांना भोजन दान करण्याच्या प्रकल्पात सहकार्य करून पुण्याचे भागी व्हा.

प्रश्नोत्तर (FAQs):

प्रश्न: भाद्रपद महिन्याची अमावस्या 2025 मध्ये कधी आहे?
उत्तर: भाद्रपद महिन्याची अमावस्या 23 ऑगस्ट 2025 रोजी आहे.

प्रश्न: अमावस्येच्या दिवशी कोणत्या लोकांना दान द्यावे?
उत्तर: अमावस्येच्या दिवशी ब्राह्मणांना तसेच दीन–हीन, असहाय गरीब लोकांना दान द्यावे.

प्रश्न: अमावस्येच्या दिवशी कोणत्या गोष्टींचे दान कSरावे?
उत्तर: अमावस्येच्या शुभ प्रसंगी अन्न, भोजन, फळे इत्यादींचे दान करावे.