ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ: ਜਾਣੋ ਤਿਥੀ, ਸ਼ੁਭ ਮੁਹੂਰਤ ਅਤੇ ਦਾਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਹੈ। ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਜਗਤ ਦੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਵਸ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੋ ਵਾਰੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੇ ਗਿਆਰਵੇਂ ਦਿਨ ਭਗਤ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਉਪਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦীন–ਦੁੱਖੀ, ਨਿਰਧਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਧਕਾਂ ਨੂੰ ਧਨ, ਵੈਭਵ ਅਤੇ ਸੁਖ–ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਭ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਖਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਰੰਭਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 2025 ਤਿਥੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਮੁਹੂਰਤ

ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਮੁਹੂਰਤ 16 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 10:35 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿਸਦਾ ਸਮਾਪਨ ਅਗਲੇ ਦਿਨ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 11:12 ਵਜੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਉਦਯਾਤਿਥੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 17 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।

ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਿਨ–ਦੁੱਖੀ, ਅਸਹਾਇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣ ਨਾਲ ਪਾਪ ਅਤੇ ਕਲੇਸ਼ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮੋਖਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਧਰਮਰਾਜ ਯੁਧਿਸ਼ਠਿਰ ਨੂੰ ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਅਨੁਸਾਰ, “ਜੋ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਦਿਨ ਸੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਵਰਤ ਅਤੇ ਉਪਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਬੈਕੁੰਠ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।”

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇਸ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਮ ਰਮਾ ਵੀ ਹੈ, ਅਤ: ਇਹ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ ਹੈ। ਮੰਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਾਨ ਦੇਣ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਸਭ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸੁਖਾਂ ਅਤੇ ਐਸ਼ਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ

ਇਸ ਦਿਨ ਪ੍ਰਾਤ: ਕਾਲ ਉੱਠ ਕੇ ਸਨਾਨ ਕਰੋ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁੱਚੇ ਵਸਤਰ ਧਾਰਣ ਕਰਕੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵਰਤ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਓ। ਫਿਰ ਸਾਫ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਖਤ, ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ, ਧੂਪ, ਦੀਪ, ਗੰਧ, ਹਰੜੀ, ਤੁਲਸੀ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਆਦਿ ਅਰਪਣ ਕਰੋ। ਸ਼੍ਰੀਹਰਿ ਦੀ ਪੂਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਗੁੜ, ਚਣੇ ਦੀ ਦਾਲ, ਬੇਸਨ ਦੇ ਲੱਡੂਆਂ ਦਾ ਭੋਗ ਲਗਾਓ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਰਤੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਕੋਲੋਂ ਸੁਖਮਈ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ।

ਦਾਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪੁਣ੍ਯਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਾਪ ਕੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਭਵਸਾਗਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਪਰਮਧਾਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇੱਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੁਣ੍ਯ ਕਰਮ ਹੀ ਕੰਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਵੇਦ, ਗ੍ਰੰਥ, ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਨ ਦੀ ਮਹੱਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ–

ਦਾਨਂ ਤਿਆਗ: ਸਵਾਰਥ ਵਰਜਿਤ:, ਸੇਵਾ ਪਰਮੋ ਧਰਮ: ।
ਜਰੂਰਤਮੰਦੱਸਯ ਸਾਹਾਯ੍ਯੇ, ਸ੍ਵਰਗਸਓਪਾਨਂ ਆਰੋਹਤਿ।।

ਅਰਥਾਤ ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਿਆਗ ਸਵਾਰਥ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਵਰਗ ਦੀ ਸਿੜ੍ਹੀਆਂ ਚੜ੍ਹਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਣੂ ਦੇ ਪ੍ਰਿਯ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਕਰੋ ਦਾਨ

ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਅੰਨ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਦਾਨ ਸਰਵੋਤਮ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਪੁਣ੍ਯਕਾਰੀ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਦਿਨ–ਹੀਨ, ਨਿਰਧਨ, ਦਿਵਿਆਂਗ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕਲਪ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪੁਣ੍ਯ ਦੇ ਭਾਗੀ ਬਣੋ।

ਪ੍ਰਾਯ: ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (FAQs):-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 2025 ਕਦੋਂ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 17 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਨੂੰ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਦਿਨ–ਹੀਨ, ਅਸਹਾਇ ਨਿਰਧਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਰਮਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਅੰਨ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾਨ ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।