ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸਿਆ 2025: ਮਿਤੀ, ਸ਼ੁਭ ਮੁਹੂਰਤ, ਮਹੱਤਵ, ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਦਾਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁੰਨ

Start Chat

ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਦਾ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਪਵਿਤਰ ਅਤੇ ਆਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਆਤਮ–ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਆਰਾਧਨਾ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਭਰ ਦੀਆਂ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਆਤਮ–ਸ਼ੁੱਧੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਪੌਰਾਣਿਕ ਮੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਕੀਤੀ ਪੁਜਾ, ਵਰਤ ਅਤੇ ਦਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁੱਖ–ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਨਾਤਨ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਕਰਤਵਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ 2025 ਕਦੋਂ ਹੈ?

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਮਹੁਰਤ 19 ਦਸੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਤ: 4 ਬਜੇ 59 ਮਿੰਟ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿਸਦਾ ਸਮਾਪਨ ਅਗਲੇ ਦਿਨ 20 ਦਸੰਬਰ 2025 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 7 ਬਜੇ 12 ਮਿੰਟ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਦਯਾਤੀਥੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ 19 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਏਗੀ।

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਨੂੰ “ਮੋਖਸ਼ਦਾਇਨੀ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਪਿਤਰਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੰਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ:
“ਨ ਹਿ ਗਿਆਨੇਨ ਸਦ੍ਰਿਸ਼ੰ ਪਵਿਤ੍ਰਮਿਹ ਵਿਦਿਯਤੇ।“
ਅਰਥਾਤ, ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਮਾਰਗ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਆਤਮ–ਸ਼ੁੱਧੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਸਾਨੂੰ ਇਸੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਓਰ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪੁਜਾ ਅਤੇ ਉਪਾਸਨਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ‘ਤੇ ਪੁਜਾ ਅਤੇ ਉਪਾਸਨਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤਨ–ਮਨ ਤੋਂ ਪਵਿਤਰ ਹੋ ਕੇ ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਆਰਾਧਨਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪਵਿੱਤਰ ਸਨਾਨ: ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਨ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਪਿਤਰਾਂ ਦਾ ਤਰਪਣ: ਇਸ ਦਿਨ ਪਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਲ ਅਰਪਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀर्वਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਲਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪੁਜਾ: ਪੌਸ਼ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਪੁਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਅਰਘ ਦੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਆਭਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ।

ਦਾਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਦਾਨ ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਕੰਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ‘ਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁਣ੍ਯ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਭੁੱਖੇ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਣ੍ਯ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਹੀ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਕੰਬਲ ਦੇਣਾ ਆਤਮਿਕ ਸੰਤੋਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਾਸ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ:
“ਦਾਨੰ ਹਿ ਪਰਮੰ ਧਰਮੰ।“
ਅਰਥਾਤ, ਦਾਨ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ।

ਦੀਨ–ਦੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਅਸਹਾਇਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਿਉਂ ਕਰੋ?

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਕਰੂਣਾ ਅਤੇ ਦਇਆ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੀਨ–ਦੁਖੀ ਅਤੇ ਅਸਹਾਇ ਹਨ।

ਪ੍ਰੋਪਕਾਰ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: “ਸੇਵਾ ਪਰਮੋ ਧਰਮਃ।” ਅਰਥਾਤ, ਸੇਵਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ।
ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ: ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਦਾਨ ਕਰੋ

ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ‘ਤੇ ਅੰਨ ਦੇ ਦਾਨ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਨਾਰਾਇਣ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਦੀਨ–ਦੁਖੀ, ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਕਲਪ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪੁਣ੍ਯ ਦੇ ਭਾਗੀ ਬਣੋ।
ਪੌਸ਼ ਅਮਾਵਸ੍ਯਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਆਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨਾਲ ਭਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਨੂੰ ਆਤਮ–ਸ਼ੁੱਧੀ, ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਆਰਾਧਨਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਾਵਨ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਕਰਮ ਨੂੰ ਪਵਿਤਰ ਬਣਾਈਏ, ਪਿਤਰਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੀਏ।