ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਸਨਾਤਨ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਹੈ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ‘ਜਯੇਸ਼ਠ ਸ਼ੁਕਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਜਲ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ। ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣ ਵਾਲੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਪ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਛਤ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਭੀਮਸੇਨ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਸਾਰੇ ਪਵਿੱਤਰ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਭਗਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵੈਕੁੰਠ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ, ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 6 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ 6 ਜੂਨ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 2:15 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਅਗਲੇ ਦਿਨ, 7 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 4:47 ਵਜੇ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਦਯਤਿਥੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ 6 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਿਨ, ਸਾਰੇ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਪੁੰਨ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਖਾਧੇ-ਪੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸਨਾਤਨ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੇਕ ਕੰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜਾਂ ਦਾਨੀ ਕਿਸੇ ਲੋੜਵੰਦ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁਝ ਦਾਨ ਦਾ ਫਲ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਦਾਨ ਦਾ ਫਲ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਦਾਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ-
ਦਾਨੇਨ ਪ੍ਰਪ੍ਤ੍ਯੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗਂ ਦਾਨੇਨ ਸੁਖਸ਼੍ਰੁਤੇ ।
ਇਹਾਮੁਤ੍ਰ ਚ ਦਾਨੇਨ ਪੂਜਯੋ ਭਵਤਿ ਮਾਨਵ ॥
ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਵਰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਾਨ ਦੇਣ ਨਾਲ, ਸਾਧਕ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਤਰੀਕ ‘ਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਭਲਾਈ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨ ‘ਤੇ, ਨਾਰਾਇਣ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਅਪਾਹਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪੁੰਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੋ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਕਦੋਂ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ 6 ਜੂਨ, 2025 ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਕਿਸ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਨਿਰਜਲਾ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ‘ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬ, ਬੇਸਹਾਰਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾਨ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਨਿਰਜਲਾ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।