ഭാരതീയ സംസ്കാരത്തിൽ ഏകാദശിക്ക് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്. എല്ലാ മാസവും ശുക്ല പക്ഷത്തിലെയും (മെഴുകുതിരി ഘട്ടം) കൃഷ്ണ പക്ഷത്തിലെയും (ഇരുണ്ട രണ്ടാഴ്ച) ഏകാദശികൾ ഭഗവാൻ വിഷ്ണുവിനെ ആരാധിക്കുന്നതിനും ഉപവസിക്കുന്നതിനുമുള്ള ദിവസങ്ങളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ പ്രധാനപ്പെട്ട തീയതികളിൽ ഒന്നാണ് മാർഗശീർഷ മാസത്തിലെ ശുക്ല പക്ഷത്തിലെ (പ്രകാശമുള്ള രണ്ടാഴ്ച) പതിനൊന്നാം ദിവസം വരുന്ന മോക്ഷദ ഏകാദശി. ഈ ദിവസത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം ആത്മീയ ശുദ്ധീകരണം മാത്രമല്ല, മോക്ഷം നേടുന്നതിനുള്ള വഴിയൊരുക്കുകയുമാണ്.
മാർഗശീർഷ മാസത്തിലെ ശുക്ല പക്ഷത്തിലെ (പ്രകാശമുള്ള രണ്ടാഴ്ച) വരുന്ന മോക്ഷദ ഏകാദശി 2025 നവംബർ 30 ന് രാവിലെ 9:29 ന് ആരംഭിച്ച് 2025 ഡിസംബർ 1 ന് വൈകുന്നേരം 7:01 ന് അവസാനിക്കും. ഹിന്ദുമതത്തിൽ ഉദയതിഥിയുടെ പ്രാധാന്യം കണക്കിലെടുത്ത് ഡിസംബർ 1 ന് മോക്ഷദ ഏകാദശി ആഘോഷിക്കും.
പുരാണങ്ങളിൽ മോക്ഷദ ഏകാദശി പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. ശ്രീ ഹരിവംശ് പുരാണമനുസരിച്ച്, “ഈ ദിവസം ഉപവസിക്കുകയും ഭഗവാൻ വിഷ്ണുവിനെ ആരാധിക്കുകയും ചെയ്താൽ എല്ലാ പാപങ്ങളും നശിച്ച് ഒരാൾക്ക് മോക്ഷം ലഭിക്കും.”
ഏകാദശി വ്രതേനൈവ യാത്രാ യത്ര ഗതോ ഭുവ.
പാപം തസ്യ വിനശ്യന്തി വിഷ്ണുലോകേ മഹായതേ.
അതായത്, ഏകാദശി വ്രതം അനുഷ്ഠിക്കുന്നതിലൂടെ എല്ലാ പാപങ്ങളും നശിച്ച് ഒരാൾക്ക് വിഷ്ണുലോകത്തിൽ സ്ഥാനം ലഭിക്കും.
മോക്ഷദ ഏകാദശി മതപരമായി മാത്രമല്ല, ആത്മാവിന്റെ ശുദ്ധീകരണത്തെയും സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തത്തെയും പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്നു. ഈ ദിവസം ഉപവസിക്കുകയും ദാനധർമ്മങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് മനസ്സിനെയും ആത്മാവിനെയും ശുദ്ധീകരിക്കുന്നു. ഈ ദിവസം ചെയ്യുന്ന പുണ്യകർമ്മങ്ങൾക്ക് പലമടങ്ങ് പ്രതിഫലം ലഭിക്കുമെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. മോക്ഷദ ഏകാദശി ദിനത്തിൽ വ്രതം അനുഷ്ഠിച്ചും ദരിദ്രർക്കും ദരിദ്രർക്കും ദാനം ചെയ്തും ഭക്തൻ മോക്ഷം നേടുകയും ജനനമരണ ചക്രത്തിൽ നിന്ന് മുക്തനാകുകയും ഭഗവാൻ വിഷ്ണുവിന്റെ ദിവ്യവാസസ്ഥലമായ ‘വൈകുണ്ഠ’ത്തിൽ സ്ഥാനം നേടുകയും ചെയ്യുന്നു.
മോക്ഷദ ഏകാദശിയെ “മൗന ഏകാദശി” അല്ലെങ്കിൽ “മൗന അഗ്യാരസ്” എന്നും വിളിക്കുന്നു, ഈ ദിവസം ഭക്തർ ദിവസം മുഴുവൻ സംസാരിക്കാതെ “മൗന” ഉപവാസം അനുഷ്ഠിക്കുന്നു. ഈ ദിവസം ശ്രീമദ് ഭഗവത് ഗീത കേൾക്കുന്നതിലൂടെ, പവിത്രമായ അശ്വമേധ യാഗം അനുഷ്ഠിക്കുന്നതുപോലെ പുണ്യകരമായ ഗുണങ്ങൾ ഒരാൾക്ക് ലഭിക്കുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. വിഷ്ണുപുരാണത്തിൽ, മോക്ഷദ ഏകാദശി ദിനത്തിലെ ഉപവാസം മറ്റ് ഇരുപത്തിമൂന്ന് ഏകാദശികളിലെ ഉപവാസത്തിന് തുല്യമാണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.
ദാനധർമ്മം നമ്മുടെ വേദങ്ങളിൽ ഒരു മഹത്തായ പുണ്യകർമ്മമായി പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. അത് ദരിദ്രരെ സഹായിക്കുക മാത്രമല്ല, ദാതാവിന് ആത്മീയ ശുദ്ധീകരണത്തിനും മോക്ഷത്തിനും വഴി തുറക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശ്രീമദ് ഭഗവദ്ഗീതയിൽ പറയുന്നു-
ദാത്വ്യമിതി യദ്ദാനം ദിയതീനുപ്കാരിണേ.
ഈ രാജ്യം കറുത്തതാണ്, അതിലെ കഥാപാത്രങ്ങൾ ഓർമ്മകളാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.
അതായത്, സ്വാർത്ഥ ലക്ഷ്യമില്ലാതെ, ശരിയായ സമയത്ത്, സ്ഥലത്ത്, ശരിയായ വ്യക്തിക്ക് നൽകുന്ന ദാനത്തെയാണ് സാത്വിക ദാനമെന്ന് വിളിക്കുന്നത്.
വേദങ്ങളിലും ഉപനിഷത്തുകളിലും, ദാനത്തെ “ധർമ്മത്തിന്റെ സ്തംഭം” എന്ന് വിളിക്കുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച്, ഭക്ഷണത്തിന്റെയും വസ്ത്രത്തിന്റെയും ദാനത്തെയാണ് ഏറ്റവും മികച്ചതായി കണക്കാക്കുന്നത്.
ദാനത്തെ നമ്മിൽ ദയ, കാരുണ്യം, മനുഷ്യസ്നേഹം എന്നിവയുടെ ആത്മാവിനെ ഉണർത്തുന്നു. ഈ പ്രവൃത്തി ദാതാവിന് ഇഹലോക ജീവിതത്തിൽ സന്തോഷകരമായ അനുഭവങ്ങൾ നൽകുക മാത്രമല്ല, മരണാനന്തര ജീവിതത്തിൽ ഫലം പുറപ്പെടുവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
മോക്ഷദ ഏകാദശിയിൽ ഭക്ഷണം ദാനം ചെയ്യുന്നത് ഏറ്റവും മികച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ദിവസം ദാനം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ, ദരിദ്രർക്കും ദരിദ്രർക്കും ഭക്ഷണം നൽകുന്നതിനുള്ള നാരായണ സേവാ സൻസ്ഥാന്റെ പദ്ധതിയിലേക്ക് സംഭാവന ചെയ്യുക, അതുവഴി പുണ്യം നേടുക.
ചോദ്യം: 2025 ലെ മോക്ഷദ ഏകാദശി എപ്പോഴാണ്?
ഉത്തരം: 2025-ൽ, ഡിസംബർ 1-ന് മോക്ഷാദ ഏകാദശി ആഘോഷിക്കും.
ചോദ്യം: മോക്ഷാദ ഏകാദശി ഏത് ദേവന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു?
ഉത്തരം: മോക്ഷാദ ഏകാദശി ഭഗവാൻ വിഷ്ണുവിന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.
ചോദ്യം: മോക്ഷാദ ഏകാദശിയിൽ ഏതൊക്കെ വസ്തുക്കൾ ദാനം ചെയ്യണം?
ഉത്തരം: മോക്ഷാദ ഏകാദശിയിൽ, ദരിദ്രർക്ക് ഭക്ഷണം, വസ്ത്രം, ധാന്യങ്ങൾ എന്നിവ ദാനം ചെയ്യണം.